Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, μπορεί να επιδιώκει έναν νέο κόσμο βασισμένο στο δόγμα «Πρώτα η Αμερική», ωστόσο στην προσπάθεια περιορισμού του πληθωρισμού, οι ΗΠΑ ενδέχεται να καταλήξουν τελευταίες. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, ενώ οι αυξήσεις δασμών που έχει επιβάλει αναμένεται να εκτινάξουν τις τιμές στο εσωτερικό της χώρας, ενδέχεται να συμβάλλουν στη μείωση του πληθωρισμού στην Ευρώπη.
Οι αιτίες είναι πολλές, από την πιθανή αύξηση των φθηνών κινεζικών εξαγωγών προς την Ευρώπη έως την πρόσφατη ενίσχυση του ευρώ. Πέρα από το όφελος για τις τσέπες των καταναλωτών, ο χαμηλότερος πληθωρισμός προσφέρει στους Ευρωπαίους υπευθύνους χάραξης πολιτικής τη δυνατότητα να μειώσουν τα επιτόκια, εάν χρειαστεί στήριξη της οικονομίας, την ώρα που οι ΗΠΑ ίσως δυσκολευτούν να μειώσουν το κόστος δανεισμού, αν η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου χρειαστεί τόνωση.
Όπως σημειώνουν οικονομολόγοι της Nomura, μιας παγκόσμιας χρηματοοικονομικής υπηρεσίας, αυτός είναι μόνο ένας τρόπος με τον οποίο ο Τραμπ θα μπορούσε να «κάνει την Ευρώπη σπουδαία ξανά».
Προβλέψεις από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο συμφωνούν με το παραπάνω σενάριο, καθώς στην τελευταία του έκθεση αναφέρει ότι οι δασμοί του Τραμπ αναμένεται να ωθήσουν τον πληθωρισμό υψηλότερα στις ΗΠΑ.
Ο κύριος λόγος που οι υψηλότεροι δασμοί αναμένεται να αυξήσουν τις τιμές στην Αμερική είναι επειδή οι δασμοί αποτελούν φόρους επί των εισαγωγών, είτε πρόκειται για τελικά προϊόντα είτε για εξαρτήματα.
Υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι κάποιες εταιρείες θα μετακυλήσουν το κόστος των δασμών στους Αμερικανούς καταναλωτές αντί να το απορροφήσουν. Για παράδειγμα, ο διευθύνων σύμβουλος της Adidas δήλωσε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι οι αυξήσεις κόστους λόγω των δασμών «θα προκαλέσουν τελικά αυξήσεις τιμών» στις ΗΠΑ. Εκτός των ΗΠΑ, «δεν υπάρχει λόγος» αύξησης τιμών εξαιτίας των δασμών, πρόσθεσε ο Μπιορν Γκούλντεν.
Η επίδραση των αμερικανικών δασμών που επιβλήθηκαν το 2018, κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, δείχνει ότι έρχεται ένα νέο κύμα πληθωριστικών πιέσεων. Έρευνα του 2019 από τη Mary Amiti της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Νέας Υόρκης διαπίστωσε ότι υπήρξε «πλήρης μετακύλιση» των δασμών στις εγχώριες τιμές των εισαγόμενων προϊόντων.
Ακόμα και εταιρείες που δεν επηρεάζονται από δασμούς μπορεί να αυξήσουν τις τιμές τους. «Οι εγχώριοι παραγωγοί αυξάνουν τις τιμές, όταν οι ξένοι ανταγωνιστές τους υποχρεώνονται να το κάνουν λόγω των υψηλότερων δασμών», ανέφερε η Amiti και οι συνεργάτες της.
Ενώ ο Τραμπ έχει ήδη επιβάλει επιπλέον δασμούς 10% στις εισαγωγές από σχεδόν όλες τις χώρες, καθώς και πολύ υψηλότερους σε ορισμένους τομείς και τεράστιους δασμούς στις εισαγωγές από την Κίνα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μέχρι στιγμής περιοριστεί σε απειλές για περιορισμένα αντίποινα στους αμερικανικούς δασμούς.
Η ΕΕ ενδέχεται τελικά να λάβει πιο σθεναρά αντίμετρα, τα οποία θα μπορούσαν να αυξήσουν τις τιμές των εισαγωγών από τις ΗΠΑ, αλλά η επίδραση στον ευρωπαϊκό πληθωρισμό θα είναι πολύ μικρότερη από εκείνη που προβλέπεται για τις ΗΠΑ. Όπως δήλωσε στο CNN ο George Buckley, επικεφαλής Ευρωπαίος οικονομολόγος της Nomura, η Ευρώπη «θα επιβάλει δασμούς μόνο στις εισαγωγές από μία χώρα», σε αντίθεση με τη μαξιμαλιστική προσέγγιση του Τραμπ.
Σύμφωνα με τους οικονομολόγους, οι δασμοί Τραμπ αναμένεται να μειώσουν τον πληθωρισμό στην ΕΕ φέτος και το επόμενο έτος με τους εξής τρόπους:
Το φαινόμενο Κίνας
Σύμφωνα με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, η Κίνα πιθανόν να προσπαθήσει να «ανακατευθύνει» τις εξαγωγές της μακριά από τις ΗΠΑ, ενδεχομένως προς την Ευρώπη. «Αυτό θα είχε κατασταλτική επίδραση στις τιμές», δήλωσε σε συνέντευξή της στην πλατφόρμα Washington Post Live την περασμένη εβδομάδα. Περισσότερα αγαθά στην αγορά σημαίνουν περισσότερο ανταγωνισμό και συνεπώς χαμηλότερες τιμές για τους καταναλωτές.
Ο Jack Allen-Reynolds, ανώτερος οικονομολόγος της Capital Economics, εξήγησε σε σημείωμά του τον Απρίλιο: «Η αυξημένη ανταγωνιστικότητα από φθηνές κινεζικές εισαγωγές θα μπορούσε να πιέσει τις τιμές των προϊόντων προς τα κάτω. Και δεδομένου ότι η Κίνα αντιμετωπίζει πολύ υψηλότερους δασμούς απ’ ό,τι περιμέναμε, οι εξαγωγείς της ίσως μειώσουν περαιτέρω τις τιμές για να διαθέσουν προϊόντα που διαφορετικά θα κατευθύνονταν στις ΗΠΑ».
Η Κίνα ήδη στέλνει πολύ λιγότερα στις ΗΠΑ, με τα στοιχεία της βιομηχανίας να δείχνουν κατακόρυφη μείωση των αποστολών τον περασμένο μήνα.
Οι απότομες αλλαγές πολιτικής του Τραμπ έχουν επίσης απομακρύνει τους επενδυτές από τα αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένου του δολαρίου. Αντιθέτως, το ευρώ έχει ενισχυθεί από τις 2 Απριλίου, όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε δασμούς 10% σχεδόν σε όλες τις χώρες και ακόμα υψηλότερους σε προϊόντα από περίπου 60 χώρες και εμπορικά μπλοκ, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ.
Το ευρώ έχει κερδίσει πάνω από 3% έναντι των βασικών εμπορικών εταίρων της ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένου του δολαρίου, και βρίσκεται κοντά σε ιστορικά υψηλά επίπεδα που καταγράφηκαν στις 22 Απριλίου. Ένα ισχυρότερο νόμισμα καθιστά τις εισαγωγές φθηνότερες, οδηγώντας γενικά σε περισσότερα αγαθά, αυξημένο ανταγωνισμό και χαμηλότερες τιμές στην αγορά.
Απέναντι στο δολάριο μόνο, το ευρώ έχει ενισχυθεί κατά 4% από τις 2 Απριλίου.
«Πιστεύω ότι οι ανησυχίες για την αμερικανική οικονομία κυριαρχούν στην πτώση του δολαρίου», δήλωσε ο Ρούμπεν Σεγκούρα-Καγεουέλα, επικεφαλής οικονομικών ερευνών για την Ευρώπη στην Bank of America. «Επίσης, πολλές από τις πρόσφατες εξελίξεις έχουν δημιουργήσει ένα ρίσκο για τα αμερικανικά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία», προσθέτει.
Αναμένοντας τις επιπτώσεις
Ταυτόχρονα, οι προσδοκίες για πλήγμα στην παγκόσμια οικονομία από τους δασμούς του Τραμπ έχουν οδηγήσει σε πτώση των τιμών της ενέργειας από τις 2 Απριλίου, καθώς οι έμποροι προβλέπουν χαμηλότερη ζήτηση για καύσιμα.
Οι τιμές του πετρελαίου κατακρημνίστηκαν μετά τις ανακοινώσεις του Τραμπ την «Ημέρα Απελευθέρωσης». Το Brent, το παγκόσμιο σημείο αναφοράς, έχει χάσει 17% από τότε.
Οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν επίσης μειωθεί και πιο απότομα στην Ευρώπη από ό,τι στις ΗΠΑ. Αυτό θα μπορούσε να επιδεινωθεί, σύμφωνα με προβλέψεις της Παγκόσμιας Τράπεζας που δημοσιεύθηκαν αυτή την εβδομάδα. Προβλέπεται ότι οι τιμές φυσικού αερίου στις ΗΠΑ θα αυξηθούν συνολικά το 2025, με μία ακόμη μικρή αύξηση το 2026, ενώ οι ευρωπαϊκές τιμές αναμένεται να αυξηθούν μέτρια φέτος και να μειωθούν το επόμενο έτος.
Η προσδοκία χαμηλότερης οικονομικής ανάπτυξης έχει και μια γενικότερη επίπτωση. Σε συνδυασμό με την έντονη αβεβαιότητα σχετικά με την κατεύθυνση των εμπορικών πολιτικών, αποθαρρύνει τις επιχειρηματικές δαπάνες και πλήττει την καταναλωτική εμπιστοσύνη στην Ευρώπη. Οι οικονομολόγοι προβλέπουν ότι και οι καταναλωτές θα μειώσουν τελικά τις δαπάνες τους.
Αν και ο εμπορικός πόλεμος μπορεί να επιβραδύνει την αύξηση των τιμών στην Ευρώπη, υπάρχουν ακόμη κάποιοι παράγοντες που ενδέχεται να ωθήσουν τον πληθωρισμό προς τα πάνω. Ένας είναι η πρόσφατη έγκριση από τη γερμανική Βουλή σχεδίου για μαζική αύξηση των επενδύσεων σε υποδομές και άμυνα. Ένας άλλος είναι η συμφωνία των Ευρωπαίων ηγετών τον Μάρτιο για ενίσχυση των αμυντικών δαπανών.
Ωστόσο, όλες αυτές οι δαπάνες θα χρειαστούν χρόνο για να υλοποιηθούν, πιθανώς χρόνια.
Και με τα σημερινά επίπεδα παγκόσμιας αβεβαιότητας, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με βεβαιότητα τι θα συμβεί μέχρι τότε.
Προειδοποιούν οι ΗΠΑ: «Ο πόλεμος Ρωσίας - Ουκρανίας δεν θα τελειώσει σύντομα»
Σαν σήμερα - 2 Μαΐου
Ακολουθήστε το Lykavitos.gr στο Google News
και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
